Yararlı Bilgiler

Özel gereksinimli birey yaş, cinsiyet ve kültürel duruma göre akranlarından farklı olan ve desteğe ihtiyaç duyan bireydir (Dünya Sağlık Örgütü, 1993). Özel gereksinimli bireyler kalıtımsal ya da sonradan oluşan bir nedene bağlı olarak bedensel, zihinsel, ruhsal, duygusal ve sosyal yetersizlik gösteren; çeşitli organlarının işlevlerinde yaşanan olası sorunlara bağlı olarak toplumsal yaşam, uyum becerileri ve günlük yaşam becerilerinde desteğe ihtiyaç duyan kişilerdir (Dünya Sağlık Örgütü, 1997). Özel gereksinimli bireylerin farklı birçok etmene bağlı olarak yetersizlik yaşadığı bilinmektedir. Bu etmenler doğum öncesi, doğum sırası ve doğum sonrası oluşabilmekte; bazen geçici bazen ise kalıcı hasarlar ile bireyin tüm yaşamını etkilemektedir. Tüm bunlara bağlı olarak özel gereksinimli birey özel eğitime ihtiyaç duymaktadır. Bu süreçte de özel yetişmiş personel, özel geliştirilmiş eğitim programları, özel yöntem ve teknikler ile eğitim ve yaşam ortamlarında bireyin bireysel özellikleri göz önünde bulundurularak düzenleme yapılması gerekmektedir (Özsoy, 2002).

Bireyin özel eğitim ile yaşam becerilerinin desteklenmesi bağımsız becerileri için oldukça büyük önem arz etmektedir. Yaşam becerileri, normal gelişim gösteren veya özel gereksinimi olan çocuklar için hayati önem taşımaktadır. Özel gereksinimli bireyler bu becerileri gerçekleştirmek için bazen kısmi yardıma, bazen tam yardıma, bazen de model olunmasına ihtiyaç duyabilmektedirler (İlik, 2006). Beceriler eğitim ortamlarında, yaşam alanlarında, sosyal ortamlarda sürekli çalışılan ve kullanılan becerilerdir. Bireyin günlük yaşamını gerçekleştirdiği okul ve iş alanlarında, alışveriş ortamlarında market eczane v.b. fizyolojik ihtiyaçların temin edildiği alanlarda kullanılmaktadır (Yavuz, 2006). Kişinin yatkınlık ve öğrenime bağlı olarak bir işi başarma ve bir işlemi amaca uygun olarak sonuçlandırma yeteneği bireyler hayatlarını devam ettirirken çeşitli rollerde çeşitli beceriler sergilemekte ve buna bağlı bağımsız yaşam koşullarını oluşturmaktadırlar. Bağımsız yaşam koşulları kişinin yaşam kalitesi ile birebir örtüşmektedir. Yaşam becerilerinin gerçekleştirilmesinde sosyal gelişim oldukça önemlidir. Özel gereksinimi olan bireyin zihinsel performansında normal gelişim gösteren bireye göre farklılık olabileceğinden dolayı, bu performans bireyin sosyal becerilerini ve akademik becerilerini etkileyebilmektedir (Çiftçi, 2001). Özel gereksinimli bireyler için yaşam becerileri sosyal gelişimlerini etkileyebileceği gibi kişisel öz bakım becerilerini, akademik ve iş yaşamlarını, yaşam alanlarını organize etme gibi becerilerini de desteklemektedir. Tüm bu nedenlerden dolayı özel gereksinimli bireylere kazandırılacak yaşam becerileri önem kazanmaktadır.